မသန္စြမ္းမႈရွိေနေသာသူမ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေျပာဆိုေဖာ္ျပရန္ နည္းလမ္းမ်ား

မသန္စြမ္းမႈရွိေနေသာသူမ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေျပာဆိုေဖာ္ျပရန္ နည္းလမ္းမ်ား
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
မသန္စြမ္းျဖစ္ေနတဲ့ သူေတြ (သို႔) နာတာရွည္ မက်န္းမမာျဖစ္ေနတဲ့သူေတြကို ရည္ညႊန္းေခၚေ၀ၚတဲ့ အခါ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ တျခားသူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို စာနာတတ္ဖို႔ပါပဲ။

The Two Extremes (အစြန္းႏွစ္ဖက္)
▬▬▬▬▬▬▬▬
အခ်ိန္ေတြလည္း ေျပာင္းကုန္ပါၿပီ။ အခုအခါမွာ "Hey, I saw a deaf and dumb cripple today" (ေဟး ဒီေန႔ ငါ ကန္းၿပီးနားပင္းေနတဲ့ မသန္စြမ္းလူတစ္ေယာက္နဲ႔ ေတြ႕ခဲ့တယ္။) ဆိုတဲ့ အေျပာမ်ိဳးကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႕မွ လက္မခံေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီလိုေျပာျခင္းဟာ အလြန္ေစာ္ကား႐ိုင္းစိုင္းရာ ေရာက္ပါတယ္။

သင့္အေနနဲ႔ တျခားသူကို ေစာ္ကားလိုစိတ္ရွိတဲ့ ဇာတ္ေကာင္အေၾကာင္းဇာတ္လမ္းအရေရးေနတာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ crippled (မသန္စြမ္းေသာ)၊ mute (ဆံြ႔အေသာ)၊ deaf-mute (ဆံြ႔အနားမၾကားသူ)နဲ႔ deaf and dumb (နားမၾကားၿပီး ဆံြ႔အေသာ) ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကို သင့္ေ၀ါဟာရစာရင္းကေန ဖယ္ရွားပစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း တခ်ိဳ႕လူေတြက ေရာဂါ (diseases) နဲ႔ အေျခအေန (conditions) ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာဆိုတဲ့အခါ ၾကားရတဲ့သူ သက္သာေစဖို႔ရာ စကားလံုးအႏုအလွေတြကို တီထြင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း "differently abled" (မတူညီေသာ စြမ္းေဆာင္မႈရွိေသာ) နဲ႔ "handicapable" (ခ်ိဳ႕တဲ့မႈရွိေသာ) တို႔ဟာ ႏွိမ္တဲ့ သေဘာရွိတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ ၄င္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အလြန္တရာ သေဘာေကာင္း ျပဖို႔လည္း မလို အပ္ပါဘူး။

The Middle Road (အလယ္အလတ္လမ္း)
▬▬▬▬▬▬▬▬
ဒါဆိုရင္ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္တဲ့သူေတြ၊ နားမၾကားတဲ့သူေတြဟာ သူတို႔ကို ဘယ္လို ရည္ညႊန္းေစခ်င္ တာပါလဲ?။ ယခုအခါမွာ အမ်ားက ပိုႏွစ္သက္တာကေတာ့ disability (မသန္စြမ္းျဖစ္မႈ) နဲ႔ disabled (မသန္စြမ္းျဖစ္ေသာ) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းစကားလံုးေတြကို handicap နဲ႔ handicapped ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြ အစား အသံုးျပဳတာျဖစ္ပါတယ္။ အခုအခါမွာ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို "handicapped" လို႔ ေခၚေ၀ၚတာကို ခြင့္မျပဳ ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၄င္းကို "handicapped parking" ကဲ့သို႔ေသာ ႐ိုး႐ိုးအသံုးအႏႈန္းအေနနဲ႔ေတာ့ အသံုး ျပဳႏိုင္ပါတယ္။

မသန္စြမ္းေသာ သူတစ္ေယာက္ေယာက္ကို မျဖစ္မေန ရည္ညႊန္းရေတာ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ "He is disabled" (သို႔) "He is a disabled person" လို႔ေျပာတာထက္ "He is a person with disabilities" က ပိုမို ေကာင္းမြန္ပါတယ္။ "A person with cerebral palsy" (ဦးေႏွာက္ခၽြတ္ယြင္းမႈေၾကာင့္ ကိုယ္အဂၤါအခ်ိဳ႕ မလႈပ္ရွားႏိုင္ေသာ ေရာဂါရွိသူ) ဆိုတဲ့ စကားအသံုးအႏႈန္းဟာ တစ္မ်ိဳးႀကီးျဖစ္ေပမဲ့လည္း ဒီမသန္စြမ္းျဖစ္ေနသူ မ်ားႏွင့္ သူတို႔ကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးေသာ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားက ဒီစကားရပ္ကို ႏွစ္သက္တဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ ဆႏၵကို ေလးစားေသာအားျဖင့္ အထက္ပါအတိုင္းပဲ ေျပာၾကပါတယ္။

ယခုအခါမွာ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းဟာ လူသားအားလံုးအေပၚ ပိုၿပီး စာနာတတ္လာတဲ့အတြက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔အေန နဲ႔ မသန္စြမ္းမႈႏွင့္ဆိုင္ေသာ က်င့္၀တ္ (disability etiquette) ကို လိုက္နာက်င့္သံုးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ဥပမာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ The United Spinal Association ႀကီးဟာ အမ်ိဳးစံုေသာ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ရွိတဲ့ သူေတြအေပၚ ဘယ္လို စာနာရမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို PDF ၃၆ မ်က္ႏွာ နဲ႔ online မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီအဖဲြ႕အစည္းက ကၽြႏု္ပ္တို႔ကို ဒီမသန္စြမ္းတဲ့သူေတြဟာ မိဘေတြ၊အလုပ္အကိုင္ေတြ၊ ၀ါသနာေတြ၊ အႀကိဳက္ေတြ၊ မႀကိဳက္တာ ေတြ၊ ျပႆနာေတြနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြရွိၾကတဲ့ လူသားေတြပါပဲဆိုတာ သတိေပးေနပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ မသန္စြမ္းမႈဟာ သူတို႔နဲ႔ တစ္သားတည္းျဖစ္ေနတဲ့ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ေပမဲ့လည္း ဒီတစ္ခုတည္းအေပၚ ၾကည့္ၿပီး သူတို႔ဟာ ဘယ္လိုလူဆိုတာကို မသတ္မွတ္ပါဘူး။ သူတို႔ကို မသန္စြမ္းလူစြမ္းေကာင္း(သို႔) မသန္စြမ္း သားေကာင္အျဖစ္ကို မေရာက္ပါေစနဲ႔။ သူတို႔ကို သာမန္လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ပဲ ဆက္ဆံပါ။

Specific Conditions (တိက်တဲ့ အေျခအေနမ်ား)
▬▬▬▬▬▬▬▬▬
သင့္အေနျဖင့္ အျမင္၊ အၾကား၊ လႈပ္ရွားမႈျပႆနာမ်ား (သို႔) ေရာဂါတိတိက်က်ရွိတဲ့သူေတြကို ဘယ္လို ေခၚမလဲဆိုၿပီး စဥ္းစားေကာင္း စဥ္းစားေနႏိုင္ပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို "blind" လို႔ ရည္ညႊန္းတာ လက္ခံ ၾကေပမဲ့ "a blind person" လို႔ေျပာတာထက္ "a person who is blind" လို႔ ေျပာတာက ပိုေကာင္းပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ "The American Council of the Blind" ေတြကဲ့သို႔ေသာ မသန္စြမ္းတဲ့ သူေတြကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ တဲ့ အဖဲြ႔ေတြမွာေတာ့ ေခတ္ေဟာင္းရဲ႕ ပံုရိပ္ေတြကို ထင္ဟပ္ေစတဲ့ အေခၚအေ၀ၚေတြ ရွိေနတုန္းပါပဲ။
"Perkins School of Blind" ကလည္း မ်က္စိကြယ္ေနတဲ့ သူေတြကို "people with visual impairments" (သို႔) "people who are visually impaired" (အျမင္အာ႐ံုခၽြတ္ယြင္းသူမ်ား) လို႔ ရည္ညႊန္းပါတယ္။

နားမၾကားသူ (သို႔) နားေလးေနသူတစ္ေယာက္ကို "hard of hearing" (သို႔) deaf လို႔ သံုးႏႈန္းရည္ညႊန္းႏိုင္ပါတယ္။ "Deaf" ဆိုတဲ့အေခၚအေ၀ၚကို ေရွာင္ရွားဖို႔မလိုပါဘူး။ တကယ္ဆိုရင္ Deaf culture (နားမၾကားသူတို႔ရဲ႕ ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္မႈ) ဆိုတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းေတာင္ ရွိေသးတယ္။ အဲဒီအဖဲြ႕အစည္းမွာပါတဲ့ Deaf စာလံုးကို အကၡရာအႀကီးပဲ သံုးတယ္။ ဒီအဖဲြ႕ထဲမွာပါတဲ့ အဖဲြ႕၀င္ေတြကေတာ့ အေမရိကန္ လက္ဟန္အေနအထားနဲ႔ နားလည္ေစတဲ့ ဆက္သြယ္မႈစနစ္ (American Sign Language) ကို အသံုးျပဳရတာကို သေဘာက်ႏွစ္သက္တဲ့သူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘီးတပ္ကုလားထိုင္ (wheelchair) ကို အသံုးျပဳသူတစ္ေယာက္ကိုေတာ့ "wheelchair user" လို႔ ရည္ညႊန္းႏိုင္ပါတယ္။ "confined to a wheelchair" (wheelchair အေပၚမွာပဲ အၿမဲေနရတယ္) လို႔ ရည္ညႊန္းတာ ကေတာ့ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။

ပန္းနာရင္က်ပ္မွ ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳမွသည္ ကင္ဆာအစရွိတဲ့ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကတဲ့ သူေတြကို က်ေတာ့ "a person with asthma" (ပန္းနာရင္ၾကပ္ရွိေသာသူ) (သို႔) " a person who has diabetes" (ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ရွိေသာသူ) စသျဖင့္ ေခၚေ၀ၚႏိုင္ပါသည္။ ဒီလူေတြဟာ asthmatic (ပန္းနာသည္) (သို႔) diabetic ဆီးခ်ိဳသမား ျဖစ္ေပမဲ့လည္း သူတို႔ရဲ႕ ေရာဂါေတြက သူတို႔ကို ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုတာကို သတ္မွတ္ေပးတာ မဟုတ္ပါဘူး။

Summary (အက်ဥ္းခ်ဳပ္)
▬▬▬▬▬
အတိုခ်ဳပ္ေျပာရရင္ေတာ့ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ ဘယ္လို မသန္စြမ္းမႈပဲရွိရွိ၊ ထိုသူနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ အခါ ယဥ္ေက်းၿပီး စာနာဖို႔ လိုအပ္ၿပီး ရည္ညႊန္းတဲ့အေခၚအေ၀ၚကလည္း သင့္ေတာ္ဖို႔လိုပါတယ္။

QuickandDirtyTips.com မွ Bonnie Trenga ၏ What to Call People With Disabilities ကို ဘာသာျပန္ဆိုထားတာျဖစ္ပါတယ္။

မူရင္းလင့္>>>.>>>
Read more: မသန္စြမ္းမႈရွိေနေသာသူမ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေျပာဆိုေဖာ္ျပရန္ နည္းလမ္းမ်ား - Myanmar Network http://www.myanmar-network.net/forum/topics/3423487:Topic:1043703#ixzz3k02v5cMI